Anadolu'ya İlk Türk Akınları
Oğuz - kelime kökeni olarak "Oklar" dan geldiği sanılıyor. Oymak anlamına gelen "Ok" ile, Oklar, Oğuz boyları, Oğuzlar, hepsi aynı anlama gelmektedir. Oğuz Han’ın 6 oğlu ve 24 torunu vardır, bu adları ve anlamları da hep doğaüstünedir.
Anadolu'ya yönelik ilk akınlar 4. yy. da (MS.301-400 arasıdır.) Hunlar ve 6. yy. da Sabirler döneminde yapılmıştır. İkinci akınlar Avrupa Hunları tarafından 378 yılında Trakya ve Kafkasya üzerinden olmuştur. Anadolu'ya yurt edinme amacıyla ilk akınlar Büyük Selçuklular döneminde başlamıştır. Çağrı Bey komutasındaki Türkler 1015-1021 yıllarında Anadolu'ya keşif amacıyla akınlar düzenlemişlerdir. Bu keşif akınları, Anadolu'nun Türkler için uygun bir yurt olacağı sonucuna ulaştırmıştır. Karahanlı ve Gazneli devletlerinin baskısı altında kalan Selçuklular, Türklere yurt bulmak amacıyla Anadolu'ya yönelmişlerdir. Selçuklular 1018 yılında Horasan ve Azerbaycan’ı geçip Anadolu’ya gelmişlerdir. Vaspuragan (Van) topraklarına girdikten sonra kuzeye yönelerek Kars yakınlarına kadar gelen Çağrı Bey burada bazı akınlar yaptıktan sonra Maveraünnehir’e geri döner, Tuğrul Bey’in ölümünden sonra yerine geçen Alp Arslan zamanında da Anadolu’ya akınlar yapılır ve 1064 yılında Azerbaycan üzerinden Doğu Anadolu’ya gelen Sultan Alp Arslan Van gölü civarındaki şehirleri ele geçirir.
Pasinler Savaşı (1048) Türklerin Bizans'la yaptığı ilk savaş ve kazandığı ilk zaferdir.
Malazgirt Savaşı (26 Ağustos 1071) Türk tarihindeki en önemli savaşlardan biri olan Malazgirt Savaşı 26 Ağustos 1071'de Bizans ordusu karşısında Selçuklular zafer kazanmıştır.
Malazgirt savaşında kimi saf değiştiren Türk boyları vardı. Bizans ordusu içerisinde paralı asker olarak görev yapan Peçenekler 1071 Malazgirt Savaşı'nda saf değiştirerek Selçuklu ordusu tarafına geçmiş ve savaşın Türkler tarafından kazanılmasında çok etkili olmuşlardır. Alparslan idaresindeki Selçuklu ordusu, Bizans İmparatoru Romen Diyojen'in birliklerini Malazgirt'te bozguna uğratmıştır. Bu büyük zaferin ardından Anadolu’nun kapıları açılmıştır. İngiliz tarihçi David Nicolle, Selçuklu ordusunda Arap, Fars, Kürt gibi birçok Müslüman milletten askerlerin olduğunu, ancak Selçuklu ordusunun temelini ve büyük bölümünü Oğuz Türklerinin oluşturduğunu, ordunun çoğunluğunun Türkçe konuştuğunu ve diğer Müslüman unsurların orduda azınlık olduğunu belirtir. Nicolle'a göre Selçuklu ordusu için Türkmen ordusu denilmelidir.[15]
Türk soyundan gelen Uzlar, Peçenekler ve Kıpçaklar; Afşin Bey, Artuk Bey, Kutalmışoğlu Süleyman Şah gibi Selçuklu komutanları tarafından verilen Türkçe emirlerden etkilenen bu süvari birlikleri de soydaşlarının yanına katılınca, Bizans ordusu süvari gücünün önemli bir kısmını kaybetmiştir.
Tarih olarak, 7. yüzyıl civarında Doğu Roma (Bizans) kayıtlarına göre önce Balkanlar’a yayılmışlardır. Oğuzlar, Türkiye, Azerbaycan, Türkmenistan, İran, Irak ve Balkanlar’da (Bulgaristan, Romanya, Yunanistan, Makedonya, Kosova, Sırbistan) yaşayan Türklerin atası sayılmaktadırlar.
Destanlara göre, Oğuzlar, Oğuz Han'ın 6 oğlu ve onların 4'er oğlundan meydana gelmişlerdir. Meydana gelen bu 24 boyun ayrı adı ve unvanları vardır. Oğuz Kağan Destanı'na Göre Oğuz Boyları 24 Oğuz boyunu önce iki kolda (Bozoklar ve Üçoklar) daha sonra Oğuz Han'ın 6 oğluna ve son olarak da onların 4 oğluna ayırmaktadır. Listelerin kaynakları, Kaşgarlı Mahmud ve 14. yüzyılda yaşayan Reşidüddin'e dayanmaktadır. Reşidüddin 24, Kaşgarlı Mahmut ise 22 boy saymaktadır.
Bozoklar ve Üçoklar, Bu iki ana kol arasında çıkan anlaşmazlıklar, boyların bir kısmının batıya göçmesine neden oldu, bir kısmı da Göktürk Devleti'nin kurulması ve Ötüken'i işgali nedeniyle batıya göçmüştür(6.yy). Kalanlar Göktürk egemenliği altına girmiştir.
KASTAMONU YÖRESİNE YERLEŞMİŞ OLAN 24 OĞUZ BOYU
• KAYI
Kayı/Kastamonu-Kuzkaya
Kurtkayı (Merzuklar)
Kastamonu- Kuzkaya
Kayıköy/ Kastamonu-Daday
Aşağıkayı/ Kastamonu-Tosya
Yukarıkayı/ Kastamonu-Tosya
• BAYAT - Dede Korkut’u ve birçok bilgili insanı yetiştirmiştir.
Bayat/ Kastamonu-Tosya
• KARA-İVLİ / Kastamonu-Kuzyaka
• AVŞAR
Afşar/ Kastamonu-İhsaniye (Araç)
Afşar Güney/ Kastamonu-Küre
Afşarimam/ Kastamonu-Küre
Afşar/ Kastamonu-Taşköprü
Afşar/ Zonguldak-Eflani
• KARKIN / Kastamonu-Tosya
• BAYINDIR / Kastamonu-Kuzyaka
• ÇAVULDUR
Çavundur/ Kastamonu (Merkez)
Çavundur/ Kastamonu-Kuzyaka
• ÇEBNİ
Çepni/ Kastamonu-Çatalzeytin
Çetmi/ Kastamonu-Taşköprü
Çepni/ Kastamonu-Kengiri-Tosya
Dağ-Han Oğulları
• EYMÜR
Eymir/ Kastamonu(Merkez)
Deniz-Han Oğulları
• YİĞDİR
Nefsiiğdir (Iğdır/ Kastamonu-Araç-İğdir)
İğdir/ Kastamonu-Araç
İğdirkışla/ Kastamonu-Araç
İğdir/ Kastamonu-Küre
Başiğdir/ Zonguldak-Ereğli (Eflani)
• YIVA
Aşağıyuva/ Kastamonu-Kuzyaka
• KINIK
Kınık/ Kastamonu-Devrekâni
Kınık/ Kastamonu-Tosya
ANADOLU' YA YERLEŞMİŞ OLAN 24 OĞUZ BOYU
BOZ-OKLARIN OĞULLARI/ ÜÇ OKLAR BOYLARI
GÜN-HAN OĞULLARI
01- Kayı
02- Bayat
03- Alk evlı
04- Kara-evli
Ay_Han Oğulları
05- Yazır
06- Döger
07- Dodurga
08- Yaparlı
Yıldız-Han Oğulları
09- Avşar
10- Kızık
11- Beg-Dili
12- Karkın
ÜÇ-OKLAR
Gök-Han Oğulları
13- Bayındır
14- Peçenek
15- Çavuldur
16- Çebni
Dağ-Han Oğulları
17- Salur
18- Eymür
19- Ala-Yuntlı
20- Üregir
Deniz-Han Oğulları
21- Yiğdir
22- Bügdüz
23- Yıva
24- Kınık
ÖNEMLİ NOT: SMA hastası olan Miran Ali bebek için izinli bağış toplama kampanyasına desteklerinizi bekliyoruz. Az çok demeden bir çorba parasını, bir sigara parasını valilik izinli olan hesaba gönderebilirsiniz. Gönderin ve içinizde o tatlı paylaşmanın sevincini yaşayın. Bir bebeğin sevgisinde, bir annenin dualarında olun. Bunun manevi anlamı çok büyüktür. Tüm kariyer başarıların dışında bir insanın hayatına dokunmanın farkı her zaman çok özel bir durumdur. Bu özel duyguyu yaşayın. Bir çorba, bir sigara parasından ne olur demeden insana dair bir iyilik yapın, gününüz güzelleşsin. Valilik izinli hesap No: TR880001 0019 9093 9732 7850 03- Kader Vermez - hesap adı. Bu yazımı okuyan herkesten bu günün bir paket sigara ve bir tas çorbanızı istiyorum. MİRAN yaz 6254’e de gönderebilirsiniz. Bunu esirgemeyin. Göndereceğinizden eminim. Ve hepimiz için diliyorum ki, Ey Yaratıcı Güç, Ey Sonsuz Kudret Sahibi hiç kimseyi kimseye muhtaç eyleme. Ayrıca bu bilgiyi bana ulaştıran, kıymetli gazeteci dostum, değerli ağabeyim Mekin Gani Pehlivan Bey'e de çok teşekkür ediyor, bu vesile ile selamlarımı gönderiyorum.
Konuyla ilgili kaynaklar:
1- Dr.Tuncer Gülensoy. Türkçenin diriliş hareketi. Taşağıl A, Çelik B, Kemaloğlu, Aka İ, Alpargu M, Kanlıdere A. Orta Asya Türk Tarihi. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayın no: 2288, Açık öğretim Fakültesi Yayını (1285) 2- Togan ZV. Umumi Türk Tarihi'ne Giriş 3- Bahadırhan E. Türklerin soy ağacı. 1001 temel eser. Tercüman, Kervan Kitapcılık 4- Gökalp Z. Türk Milliyetçiliğinin temelleri. Sebil yayınevi, 1980, İstanbul 5- Karakurt D. Türk Mitoloji Ansiklopedisi Açıklamalı - Resimli Türk söylence sözlüğü, 2012, ekitap. 6- drmurataydin.com/turklerin-soy-agaci.html, 7- wordpress.com/turk-dunyasi/eski-turk-devletleri-turk-yurtlari-turk-topluluklari - 8-tr.wikipedia.org/wiki/Malazgirt_Meydan_Muharebesi- (15)Malazgirt 1071, David Nicolle, Osprey Askeri Tarih dizisi, Türkiye İş Bankası Yayınları, Selçuklu Ordusu Bölümü. Ek görsel internetten alıntıdır.
[Aşk Yazarı Mustafa Çifci® İstanbul, 21 Şubat 2024]
