Kraliyet kadınlarının kepinde Anadolu'dan izler

Gazi Üniversitesi Sanat ve Tasarım Fakültesi El Sanatları Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Lale Özdek, şapkalar üzerine yaptığı araştırmalar ile Anadolu kadın başlıkları konusunda ilginç saptamalarda bulundu. 

Türk kültüründe şapka ve başlıklarla ilgili 35 yıldır çalışmalar yapan Özdek'in, geleneksel kadın başlıkları üzerine Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yayımlanmış kitabı da bulunuyor.

Özdek, AA muhabirine yaptığı açıklamada, şapkalarla lise yıllarında tanıştığını ve daha sonra bu alanda çalışmalar yaptığını anlattı.

Gazi Üniversitesinde şapka teknikleri konusunda dersler verdiğini söyleyen Özdek, "Bu ders için Anadolu kültürünün zenginliklerini kullanıyorum. Anadolu'da şapka ve başlıklar üzerine araştırmalar yapıyorum. Derslerimde bu deneyimlerimi öğrencilerime anlatıyorum." diye konuştu.

Özdek, şapkanın kökeninin Mısır'a, M.Ö. 5 bin yıllarına dayandığına işaret ederek şu bilgileri aktardı:

"Mısır kraliyet ailesinin sultanları Nil Nehri kenarında yürüyüşe çıktıklarında saçlarında bulunan yağları rüzgar estiğinde toz bulutu kaplıyor. Sultanlar saraya geldiklerinde böyle çirkin saçlarla görülmekten mutsuz oluyorlarmış. Yanlarındaki hizmetkarlar buna çözüm olarak bir taç yapmış. Tacın üzerini tülle tutturmuşlar ve adına 'klaft' denmiş. İlk şapka bu şekilde ortaya çıkmış."

Eski Mısır'da Firavunların başında görülen "klaft"tan tüm dünyaya yayılan şapka ve başlıkların Türk kültüründe de yer edindiğini anlatan Özdek, Türklerin çeşitli şapka ve başlıklar kullandığını vurguladı.

Özdek, "Hunlar, Uygurlar, Anadolu Selçukluları ve Osmanlı'da aynı başlıklar var. Anadolu'nun farklı köylerinde farklı başlıklar ortaya çıkıyor." diye konuştu.

"Azdavaylı kadınlarla İngiltere kraliyet ailesinin kadınları aynı formda kep giyiyor"

Kastamonu'da bulunan Şapka Müzesi dolayısıyla yörede çalışmalar yapma fırsatı yakaladığını ifade eden Özdek, Azdavay'da kullanılan yöresel kadın başlıklarını incelediğinde, bunların İngiltere ve Fransa'da kullanılanlar ile benzer formda olduğunu gördüğünü vurguladı.

Prenses Diana ve gelini Kate Middleton'ın aynı formda kepler giydiklerini belirten Özdek, şöyle devam etti:

"Kastamonu'nun Azdavay ilçesinde farklı kadın başlıkları ve giysileri var. Buraya gelip gittiğimde bu giysileri inceleme fırsatı buldum. Azdavaylı kadınlar, Fransa ve İngiltere'de kadınların fantezi kep olarak kullandığı kepin aynısını kullanıyorlar. Şu anda İngiltere kraliyet ailesinin gelinleri, zaman zaman da kraliçe kıyafetlerini tamamlayan bu formda kepler giyiyor."

Özdek, Anadolu kadın başlıklarının çok zengin bir çeşitliliğe sahip olduğunu, bu zenginliğin kullanılabileceğini vurgulayarak, şunları kaydetti:

"Bu zengin başlıkların bir tanesi bile bize yüzlerce form üretme imkanı sunuyor. Azdavaylı kadınların formunu kullanarak ben de birçok şapka modeli ürettim. Anadolu kadın başlıklarını kullanarak çok sayıda şapka üretebiliriz. Bu şapkaları turizmde kullanıp büyük gelirler elde edebiliriz." 

AA