Kastamonulu Hamdi Ustayı bilen var mı?

Dönerin hikayesi 1800’lü yılların çok öncesine dayanıyor. Bizim yemek kültürümüzde kuzu eti diğer et çeşitlerinden önce gelir. Büyükbaş hayvanlar bizler için öncelikle sütünden istifade ettiğimiz ama göçebelik kültürümüz gereği damak tadımıza kuzu etinin daha çok aşina olduğunu da söylememiz gerekir.

Orta Asya’dan Anadolu’ya kuzu çevirme bizim vazgeçilmez lezzetimizdir. Hala Anadolu’da kuzuyu bütün olarak ateşin üstünde nar gibi kızartmak veya tandıra salmak bir misafire ikram edilebilecek en büyük ziyafettir.

Biz eti seven ve her türlüsünü de pişiren bir milletiz. Et yemekleri ile ünlü Dünya mutfaklarında baharat kullanımı fazla olmasına rağmen bizler et pişirirken baharata müracaat etmeyiz. Yaylalarda otlayan hayvanlarımızın etlerindeki rayihanın bize verdiği damak lezzeti yeterli gelmektedir.

Kuzuyu bütün olarak çevirme, etleri şişe takarak 'Cağ Kebabı' olarak hazırlama, dediğimiz gibi tarihimiz kadar eskidir.

Acaba eti şişe takıp cağ kebabı gibi yatık değil de dik olarak kızartmak nasıl olurdu? Bunu Osmanlı’nın son asrında düşünenler olmuş elbette. Bugün dünyayı saran bu lezzeti ilk kez deneme cesaretini Batı Anadolu’da yaşayan iki genç göstermiş.

Herkes dönerin ilk olarak Bursa’da İskender Usta tarafından keşfedildiğini bilir. Aslında kısmen doğrudur. Peki Kastamonulu Hamdi Ustayı bilen var mı?

Bursa ve Kastamonu’da dik olarak şişe takılıp arkasında odun ateşi yakılarak kızartılmaya başlandı.

Döner denilince akla ilk olarak Bursa gelmesine rağmen araştırmalarımız Kastamonu ilimizi de Bursa’ya ortak etmektedir. Dönerin Kastamonulu mucidi olan Hamdi Usta’nın evlatlarının Kastamonu otobüs terminalinde hala döner lokantası işlettiklerini görebilirler.

Bursa’nın yollarının kavşak noktasında olması ve Kebapçı İskender’in ticari zekası ile 19. yüzyılın başında döner sevilmeye ve halka halka Türkiye’ye yayılmaya başladı.

İlk başlarda koç etinin yaprak yaprak açılması ve bir gün soğan suyu, yoğurt, tuz ve karabiber ile hazırlanan sosta bekletilmesi ile hazırlanan döner kısa süre sonra kıyma dönere de kavuştu.

Kaynak: İrfan SÖYLER