BAKAP için kanun teklifi

KASİAD tarafından gerçekleştirilen 2. Kastamonu İş Dünyası Zirvesi’nde BAKAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı kurulması için kanun teklifi hazırladığını ve Meclis’e sunduğunu açıklayan Milletvekili Hasan Baltacı’nın 22 Ekim 2019 tarihli Kanun teklifi TBMM Kanunlar Kararlar Başkanlığı tarafından 15 Kasım 2019 tarihinde onaylanıp Plan ve Bütçe Komisyonu’na sevk edildi.

Doğu Anadolu Projesi, Doğu Karadeniz Projesi ve Konya Ovası Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlıklarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede değişiklik yapılmasını öngören Kanun teklifine göre Kastamonu, Çankırı, Sinop, Zonguldak, Karabük ile Bartın illeri BAKAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı’na bağlı olacak.

CHP Muğla Milletvekili Süleyman Girgin, Burdur Milletvekili Mehmet Göker, İstanbul Milletvekili Ali Şeker ile İzmir milletvekilleri Selin Sayek Böke ve Sevda Erdan Kılıç’ın da imza verdiği Kanun teklifi ayrıca BAKAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı’nın merkezinin Kastamonu olmasını öngörüyor.

Batı Karadeniz’in pozitif ayrımcılığa ihtiyacı olduğunu belirten Milletvekili Baltacı, verdiği kanun teklifinin yasalaşması halinde bölgenin önemli bir ihtiyacına cevap verilmiş olacağını ifade etti.

Bölgesel kalkınma idarelerinin; turizmden, tarıma, kırsal kalkınmadan, kentsel altyapıların gerçekleştirilmesine kadar birçok alana aktardığı kaynakla bölgelerin gelişimine olumlu katkılar sağlayıp bölgesel eşitsizliklerin giderilmesinde önemli rol oynadığına dikkat çeken Milletvekili Baltacı, Bölgesel Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya göre değerlendirme yapıldığında TR81 bölgesi illeri olan Zonguldak, Karabük ve Bartın’ın 26 bölge arasında 23’ncü, TR82 bölgesi illeri Kastamonu, Çankırı ve Sinop’un ise 26 bölge arasında 25’nci sırada olduğuna dikkat çekti.

İhracat rakamları baz alındığında söz konusu illerden oluşan bölgenin ülke ihracatının sadece % 0,74’ünü gerçekleştirebildiğine işaret eden Baltacı, emeklilerin toplam nüfusa oranı en fazla olan ilk dört şehrin de TR81 ve TR82 bölgelerinde yer aldığının altını çizdi.

Milletvekili Baltacı, TBMM’ye verdiği Kanun teklifinin gerekçesinde şu ifadelere yer verdi;

“KAYNAK DAĞILIMINDA EŞİTLİĞİ ESAS ALAN, YEREL PAYDAŞ VE AKTÖRLERE ÖNCELİK TANIYAN”

“Dünya ülkelerinin kaynaklarını akılcı ve stratejik yatırımlar ile katma değeri yüksek alanlara yönlendirdiği bir süreçte ülkemizin makroekonomide başarılı olması her bölgeyi ve her kesimi içine alan yapısal ve mikro dönüşüme bağlıdır. Bu bakımdan, her bölgenin kendi şart ve imkânlarına duyarlı, yerel potansiyelin azami düzeyde öncelenip harekete geçirilmesi ile rekabet gücünün artırılmasını sağlayan, kaynak dağılımında eşitliği esas alan, yerel paydaş ve aktörlere öncelik tanıyan, beşeri sermayenin güçlendirilmesini öngören çok yönlü bir bölgesel gelişme politikası uygulaması büyük önem taşımaktadır. Çağdaş bölgesel kalkınma yaklaşımı doğrultusunda Türkiye’nin bazı kesimlerinde bölge kalkınma idareleri kurularak ilgili bölgelerde eylem planları hazırlanmış ve yürürlüğe girmiştir. Eylem planları ilgili kurum ve kuruluşların yatırım projelerinin ve faaliyetlerinin uyum ve bütünlük içinde yürütülmesini sağlayarak, bu projelerin uygulamasını koordine etmek, izlemek ve değerlendirmek üzere hazırlanmıştır. Eylem planlarıyla bölgelerin kendine özgü ihtiyaç ve gelişme öngörülerini desteklemek amaçlanmıştır. Bölgesel Kalkınma İdareleri Başkanlığı ve Kalkınma Ajansları ülkemizde özellikle 2000’li yılların ilk yarısından itibaren yerelden kalkınma anlayışı ile hayata geçirilen planlama ve geliştirme idareleridir. Ülkemizde bölgesel eşitsizliklerin giderilmesi amacıyla faaliyet gösteren kalkınma ajanslarının yanı sıra dezavantajlı bölgeler için Kalkınma İdaresi Başkanlıkları da kurulmuştur. Ülkemizde Mevcut Bölgesel Kalkınma İdaresi Başkanlıkları incelendiğinde; GAP (Güneydoğu Anadolu Projesi), DAP (Doğu Anadolu Projesi), DOKAP (Doğu Karadeniz Projesi) ve KOP (Konya Ovası Projesi) olarak sıralanmaktadır. 27 Ekim 1989 tarihli ve 388 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Güneydoğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı kurularak; Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa ve Şırnak illerinin kalkınmasının sağlanması amaçlanmıştır. 03 Haziran 2011 tarihli ve 642 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Doğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı kurularak; Ağrı, Ardahan, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Hakkâri, Iğdır, Kars, Malatya, Muş, Tunceli, Van ve Sivas’ın kalkınmasının sağlanması amaçlanmıştır. 02 Temmuz 2018 tarihli ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Konya Ovası Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı kurularak; Aksaray, Karaman, Konya, Niğde, Nevşehir, Yozgat, Kırıkkale ve Kırşehir illerinin kalkınması amaçlanmıştır. 03 Haziran 2011 tarih ve 642 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Doğu Karadeniz Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı kurularak; Artvin, Bayburt, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Rize, Samsun, Trabzon ve Tokat illerinin kalkınması amaçlanmıştır. GAP, DOKAP, KOP ve DAP kapsamında toplamda 41 ilin kalkındırılması hedeflenmiştir.

“BATI KARADENİZ İLLERİ GELİŞMELERDEN PAY ALAMAMIŞTIR”

Mevcut Bölgesel Kalkınma İdareleri bölgesel eşitsizliklerin giderilmesi amacıyla turizmden, tarıma, kırsal kalkınmadan, kentsel altyapıların gerçekleşmesine yönelik önemli kaynak aktarımı gerçekleştirerek bu bölgelerin gelişimine olumlu katkılar sağlamışken, coğrafi olarak ülkemizin kalkınma eksenin kenarında kalan Kastamonu, Çankırı, Sinop, Zonguldak, Karabük ve Bartın, illeri bu gelişmelerden önemli pay alamamıştır. Söz konusu illerimiz ne sanayi ne de tarım ile hayvancılık yatırımlarını yeterince çekememektedir. Türkiye’de kalkınma ajanslarının faaliyet gösterdiği Düzey 2 (26 Alt Bölge) istatistiki olarak göstergeleri incelendiğinde iki bölge TR82 Kuzey Anadolu Bölgesi ve TR81 Batı Karadeniz Bölgesinin son sıralarda olduğu görülmektedir. Kastamonu merkezli TR82 Bölgesinde (Kastamonu, Çankırı, Sinop) nüfus 819.468 ile son sırada yer alırken, TR81 Bölgesinde (Zonguldak, Karabük, Bartın) nüfus 1.019.534 ile 25. sırada yer almaktadır. TÜİK’in İllerde Yaşam Endeksi çalışmasında kayıtlara geçen rakamlara bakıldığında bölge illerinin “yaşam memnuniyeti endeksinde” Türkiye’nin birçok ilinden geride olduğu görülmektedir.

“BÖLGESEL GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA’YA GÖRE TR 81 BÖLGESİ 23. SIRADA, TR 82 BÖLGESİ 25. SIRADADIR”

Bölgesel Gayri Safi Yurtiçi Hasıla’ya göre değerlendirme yapıldığında yine TR81 bölgesi illeri olan Zonguldak, Karabük ve Bartın 23. Sırada, TR82 bölgesi illeri Kastamonu, Çankırı ve Sinop 25. sıradadır. İhracata açısından konu incelendiğinde bölgenin yine son sıralarda yer aldığı görülmektedir Bölge ülke ihracatının sadece % 0,74’ünü gerçekleştirmektedir. Türkiye’de emeklilerin toplam nüfusa oranı en fazla olan ilk dört şehri TR81 ve TR82 Bölgesinde yer almaktadır. Her iki bölgede de ortak sorunların çözüm beklediği ayrıca her iki bölgede de ortak fırsatlar olduğu görülmektedir. Ortak sorunlara ortak çözümler bulunabilmesi, ortak fırsatların ortak kazanca dönüştürebilmesinin yolunun entegre bir bölge planından geçtiği açıktır. Bölge kalkınma idarelerinin amacının bölgelerarası farklılıkları azaltmak ve bölgelerin rekabet gücünü öne çıkarmak olduğu dikkate alındığında Kastamonu, Sinop, Çankırı, Karabük, Zonguldak ve Bartın illerinin bütüncül ve entegre bölgesel gelişme çalışmalarına ihtiyaç duyduğu görülmektedir. İnsanı merkezine alan katılımcı ve yenilikçi bir yaklaşımla, söz konusu bölgenin tüm sektörlerdeki potansiyelinin planlı ve programlı bir şekilde değerlendirilmesi ve bu sayede bölge kalkınmasının hızlandırılmasına katkı sunulması önem taşımaktadır. Anadolu'nun geçmişten gelen gücünü günümüz dinamikleriyle harmanlayacak, bölgenin küresel ölçekte bir cazibe merkezi haline dönüşmesine ışık tutacak, ülkemizin gelişme ekseni açısından önemli bir potansiyeli olan Batı Karadeniz Bölgesindeki iki alt bölge TR81 BAKKA Bölgesi ve TR82 KUZKA Bölgesi’ni çatısı altına alacak Batı Karadeniz Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı adı altında bir bölgesel kalkınma idaresi başkanlığının kurulması bölge halkı başta olmak üzere bölge illerindeki sivil toplum kuruluşları ve meslek örgütlerinin haklı talebidir. Kanun teklifimiz yasalaştığı takdirde bölgenin önemli bir ihtiyacına cevap verilmiş olacaktır.”